🔧 کاسه‌نمد تماسی (Contact Seal) چیست؟

کاسه‌نمد تماسی نوعی آب‌بند است که لبه‌ی لاستیکی یا پلیمری آن به‌طور مستقیم با سطح شفت یا رینگ داخلی تماس دارد. این تماس مکانیکی باعث می‌شود تا سیالات (مانند گریس یا روغن) به‌خوبی در داخل سیستم باقی بمانند و از ورود ذرات خارجی جلوگیری شود.

🧩 اجزای اصلی کاسه‌نمد تماسی:

1. لبه آب‌بند لاستیکی (Sealing Lip):
   • تماس مداوم با شفت دارد.
   • معمولاً از NBR (نیتریل)، Viton یا سیلیکون ساخته می‌شود.
2. فنر تقویت‌کننده (Tension Spring):
   • در لبه آب‌بند قرار دارد.
   • فشار یکنواخت را روی شفت اعمال می‌کند تا درز بسته باقی بماند.
3. بدنه فلزی یا پلیمری:
   • ساختار محکم برای جای‌گیری در محفظه یا بدنه ماشین‌آلات.

✅ مزایا:

• آب‌بندی بسیار مؤثر برای سیالات.
• مناسب برای محیط‌های آلوده (گرد و خاک، آب، بخار).
• محافظت عالی از بلبرینگ‌ها و قطعات حساس داخلی.

❌ معایب:

• ایجاد اصطکاک با شفت → افزایش حرارت و کاهش بازده در سرعت‌های بالا.
• سایش لبه آب‌بند در بلندمدت → نیاز به تعویض دوره‌ای.

📍 کاربردها:

• موتورهای خودرو و ماشین‌آلات
• گیربکس‌های صنعتی
• پمپ‌ها و کمپرسورها
• یاتاقان‌های تحت فشار و آلودگی

🔧 کاسه‌نمد بدون تماس (Non-contact Seal) چیست؟

کاسه‌نمد بدون تماس نوعی آب‌بند است که لبه‌ی آن با شفت تماس مستقیم ندارد. این نوع کاسه‌نمد معمولاً از طراحی‌هایی مانند لبه‌های مارپیچ، لابیرنت (labyrinth)، یا شیلدهای فلزی استفاده می‌کند تا از نفوذ ذرات خارجی جلوگیری کند، بدون آن‌که اصطکاکی با شفت ایجاد شود.

🧩 ساختار و عملکرد:

1. فاصله بین شفت و آب‌بند:
   • هیچ‌گونه تماس فیزیکی وجود ندارد.
   • هوا یا فضای خالی به‌عنوان مانع بین دو سطح عمل می‌کند.
2. طراحی لابیرنت (مارپیچ):
   • مسیر پیچ‌در‌پیچ برای جلوگیری از ورود ذرات.
   • اغلب در ماشین‌آلات با سرعت بالا استفاده می‌شود.
3. شیلد فلزی (Metal Shield):
   • ورق نازک فلزی که با فشردگی در بلبرینگ قرار دارد.
   • نشتی گریس کم است اما آب‌بندی کامل ندارد.

✅ مزایا:

• اصطکاک بسیار کم یا تقریباً صفر
• مناسب برای سرعت‌های بالا
• سایش کمتر → طول عمر بیشتر

❌ معایب:

• آب‌بندی ضعیف‌تر نسبت به نوع تماسی
• مناسب نبودن برای محیط‌های بسیار آلوده یا با فشار زیاد سیالات

📍 کاربردها:

• موتورهای الکتریکی با دور بالا
• بلبرینگ‌های شیلددار (مانند ۶۰۰۰ZZ)
• تجهیزات دقیق و با اصطکاک حساس
• فن‌ها و ابزارهایی که روانکاری زیاد نمی‌طلبند

🔧 کاسه‌نمد نیمه‌تماسی (Labyrinth or Shielded Type) چیست؟

کاسه‌نمد نیمه‌تماسی، که به آن کاسه‌نمد لابیرنتی (Labyrinth Seal) یا شیلددار (Shielded Seal) نیز گفته می‌شود، نوعی طراحی آب‌بند است که ترکیبی از ویژگی‌های کاسه‌نمدهای تماسی و بدون تماس را ارائه می‌دهد. این کاسه‌نمدها معمولاً در بلبرینگ‌های صنعتی، الکتریکی و سرعت‌بالا دیده می‌شوند.

🧩 ساختار و عملکرد:

1. طراحی لابیرنتی (پیچ‌در‌پیچ):

• مسیر عبور سیال یا ذرات خارجی به‌صورت مارپیچ یا پیچ‌درپیچ طراحی شده است.
• این مسیر باعث کند شدن یا انحراف آلودگی‌ها به بیرون می‌شود.

2. محافظ فلزی (شیلد – Shield):

• در بلبرینگ‌های با علامت Z یا ZZ وجود دارد.
• صفحه نازکی از فلز که دهانه بلبرینگ را می‌پوشاند.
• ممکن است فاصله‌ای میکرونی با شفت داشته باشد (بدون تماس کامل).

3. آب‌بندی جزئی یا بدون تماس کامل:

• در بعضی موارد تماس بسیار جزئی بین لبه و شفت وجود دارد (نیمه‌تماسی).
• در عین حال از اصطکاک بیش‌از‌حد جلوگیری می‌شود.

✅ مزایا:

• اصطکاک کمتر از کاسه‌نمد تماسی
• آب‌بندی بهتر از نوع بدون تماس کامل
• طول عمر بیشتر نسبت به مدل‌های تمام‌تماسی
• سرعت کاری بالا و عملکرد نرم‌تر

❌ معایب:

• نشتی جزئی امکان‌پذیر است
• در محیط‌های بسیار آلوده یا مرطوب مناسب نیست

📍 کاربردها:

• موتورهای الکتریکی
• دینام‌ها و ژنراتورها
• یاتاقان‌های صنعتی
• فن‌ها، بلورهای سانتریفیوژ، و ابزار دقیق

💡 مقایسه سریع سه نوع کاسه‌نمد:

نوع کاسه‌نمد	آب‌بندی عالی	اصطکاک بالا	مناسب برای آلودگی	سرعت بالا
تماسی (Contact)	✅	✅	✅	❌
بدون تماس	❌	❌	❌	✅
نیمه‌تماسی	⚠️	❌	⚠️	✅